Hindistan, resmî adıyla Hindistan Cumhuriyeti (Hintçe: भारत गणराज्य Bhārat Gaṇarājya), Güney Asya‘da bulunan bir ülkedir. Dünyanın en büyük yedinci coğrafi alanı ve en büyük nüfusuna sahip olan ülkenin ulusal marşı Jana Gana Mana‘dır. Ülkede resmî dilleri İngilizce ve Hintçe oluşturur, ancak 22 adet tanınmış bölgesel dil de bulunur. Hindistan’da baskın din Hinduizm olup, ülke Endonezya ve Pakistan‘dan sonra sayıca en kalabalık Müslüman nüfusa sahiptir. Hindistan nominal fiyatlarla dünyanın en büyük on ikinci ekonomisine ve satın alma gücü paritesine göre dünyanın en büyük dördüncü ekonomisine sahiptir.

Güneyinde Hint Okyanusu, batısında Umman Denizi ve doğusunda Bengal Körfezi‘nin bulunmasıyla birlikte Hindistan’ın deniz kıyısı 7.517 kilometre uzunluktadır. Batısında Pakistan, kuzeydoğusunda Çin, Nepal ve Bhutan ve doğusunda Bangladeş ve Myanmar ülkeleri ile sınır paylaşmaktadır. Ayrıca Sri Lanka, Maldivler ve Endonezya‘ya çok yakındır.

İndus Vadisi Uygarlığı, geçmişte ticaret yolları ve büyük imparatorlukların yer aldığı bölge olan Hint Yarımadası, uzun tarihin çoğu boyunca ticari ve kültürel zenginliği için biliniyordu. Hindistan, dünyanın en önemli dinlerinden olan Hinduizm, Budizm, Jainizm ve Sihizmin doğum yeridir. Ayrıca, Zerdüştlük, Yahudilik, Hristiyanlık dinleri M.S. birinci yüzyıldan itibaren ülkeye gelerek bölgenin çeşitli kültürünü şekillendirdi.

Hindistan, 28 tane eyalet ve birlik bölgesinden oluşan ve parlamenter demokrasi olan bir cumhuriyettir. Borsa sayılarına göre dünyanın en büyük on ikinci ekonomisine ve dünyanın en büyük dördüncü satın alma gücü paritesine sahiptir. 1991’den beri uygulanan ekonomik yenilikleri nedeniyle dünyanın en hızlı büyüyen ekonomilerinden birisidir. Buna karşın yoksulluk ve kötü beslenme oranları hâlâ çok yüksek, okuryazarlık ise çok düşüktür. Çin ile birlikte dünya gezegeninde nüfusu 1 milyar sınırının üstündeki iki ülkeden birisi olarak önemli bir yere sahiptir.

Etimoloji

Hindistan adı, eski Farsça İndus adından türetilmiştir. Bu isim İndus Irmağı ve çevresi için kullanılmıştır. Eski Yunanlar, İndus toplumunu Hintler olarak adlandırdı. Hindistan adı, Hindistan anayasasında ve Hindistan’da birçok yerel dilde Bharat olarak geçmektedir. Bharat adı, Bharata klanının söylencesel kutsal kralı olan Kral Bharata’nın adından türetilmiştir. Farsça bir sözcük olan Hindistan adı İndus ülkesi için kullanılmış olsa da bugün ülke için kullanılmaktadır.[5]

Tarihi

Ana madde: Hindistan tarihi

Hindistan tarihi boyunca birçok uygarlığa ev sahipliği yapmıştır. Hindistan 1,3 milyon yıl önce Homo erectus akınlarına uğradı. 60.000 ila 80.000 yıl önce İnsanlar, Hindistan’a girdiler. MÖ 9000 gibi tarım yapılmaya başlandı. Tarım toplumunun oluşması ile birlikte İndus Vadisi Uygarlığı yükseldi. Aryan göçleri sonrasında Veda uygarlığı başladı. Veda döneminde Hinduizm ve ilk Hint medeniyetleri doğdu. Daha sonraki dönemlerde Budizm, Jainizm ve Sihizm’de ortaya çıktı. Pers ve Makedonya işgaline de uğradı. Makedonya yıkıldıktan sonra doğan iktidar boşluğundan Maurya İmparatorluğu doğdu. Hindistan Maurya İmparatorluğundan sonra uzun süre boyunca siyasi birliği olmadan yaşadı. Gupta İmparatorluğunun yükselmesiyle birlikte Hint medeniyeti altın çağını yaşadı. İslam fetihleri sonucunda İslam dini Hindistan’a girdi. Hindistan, Orta Çağ boyunca baharat ticaretinin ana merkezi oldu. 13. yüzyıldan itibaren Delhi Sultanlığı 16. yüzyıldan itibaren ise Babür devleti Hindistan’ı kontrol etti. 15. yüzyıldan itibaren Hindistan’da Avrupa ticareti kurulmaya başlandı. 7 yıl savaşları sonucunda Hindistan’ın geneli Britanya kolonisi oldu. 1947 yılında Hindistan bağımsızlığını kazandı. Kaşmir için Pakistan ile arasında bir dizi savaş gerçekleştirdi.

Coğrafya

Himalayalar, kuzeyde Cemmu ve Keşmir‘den doğuda Arunaçal Pradeş‘e kadar Hindistan’ın doğu sınırının büyük kısmını oluşturur.
Kançencunga yakınında bulunan Rathong Doruğu, Jemathang Buzulu yakınından görünümü

Hindistan, Asya kıtasının Güneylerinde yer alan Kuzeybatısında Pakistan, Kuzeyinde tartışmalı eyalet olan Kaşmir, Kuzeydoğusunda Çin Halk Cumhuriyeti, Nepal, Bhutan, Güneydoğuda Bangladeş, Doğusunda ise Myanmar ile komşudur. Hindistan, Hint alt kıtası ile Avrasya’nın çarpışması sonucunda oluşmuştur. Hindistan’ın Coğrafi konumu: 20 00 Kuzey derecesi, 77 00 Doğu boylamıdır. Yüzölçümü ise: 3,287,590 km² dir.

İdari bölümler

Ana madde: Hindistan’ın eyaletleri ve birlik bölgeleri

Hindistan, yirmi sekiz tane eyalet ve yedi tane birlik bölgesinden oluşan bir Federal Cumhuriyettir. Her eyalet, Puduçeri ve Delhi kendi seçilen hükûmetlerine sahiptir. Diğer beş birlik bölgesinin kendi atanmış memurları vardır ve böylece doğrudan Cumhurbaşkanı’nın idaresi altındadır. 1956’da uygulanan “States Reorganisation Act”‘ine göre eyaletler, dillere göre oluşmakta ve günümüzde de bu uygulama devam etmektedir. Eyaletler ve birlik bölgeleri 610 tane ilçeye de bölünür.

Hindistan eyalet ve bölgeleri

Eyaletler:

Andhra PradeşArunaçal PradeşAssamBiharChhattisgarhGoaGuceratHaryanaHimaçhal PradeşCemmu ve KeşmirCarkhandKarnatakaKeralaMadhya PradeşMaharaştraManipurMeghalayaMizoramNagalandOrissaPencapRacastanSikkimTamil NaduTripuraUttar PradeşUttarakhandBatı Bengal

Birlik bölgeleri:

Andaman ve Nikobar AdalarıÇandigarhDadra ve Nagar HaveliDaman ve DiuLakşadvipDelhi BölgesiPuduçeri
Güney Hindistan sahil
Kuzey Hindistan’da Dağlar
Hindistan Parlamentosu

Demografi

Hindistan 1,428 milyar nüfusu ile dünyanın en kalabalık ülkesidir.[6] Son 50 yılda tıbbi gelişmeler, tarımsal verimlilik ve Yeşil Devrim nedeniyle Hindistan’da büyük bir nüfus artışı olmuştur. Hindistan’da kentsel nüfus 1991-2001 yılları arasında %31,2 artarak çok büyük bir artış göstermiştir. 2001 yılında yapılan sayıma göre Hindistan nüfusunun %70’i kırsal kesimde, 285 milyon Hindistanlı ise kentlerde yaşıyor. Bombay, Delhi ve Kalküta Hindistan’ın en büyük üç şehridir. Hindistan’da okuryazarlık oran kadınlarda %53,7, erkeklerde %75,3 toplam nüfusta ise 64,8’dir.

Sayımlar 1 Mart 1991 ve 1 Mart 2001, hesaplama ise 1 Ocak 2006 tarihlidir. Nüfus rakamları sadece şehrin nüfusuna dairdir, etrafındaki yerleşim alanlarının nüfusunu kapsamaz.

Hindistanın Şehirleri
SıralamaŞehirNüfusEyalet / Birleşik Bölge
1991 sayımı2001 sayımı2006 hesaplaması
1.Mumbai9.925.89111.914.39812.883.645Maharashtra
2.Delhi7.206.7049.817.43911.215.130Delhi Bölgesi
3.Bengaluru2.908.0184.292.2235.104.047Karnataka
4.Kalküta4.399.8194.580.5444.638.350Batı Bengal
5.Chennai3.857.5294.216.2684.352.932Tamil Nadu
6.Ahmedabad2.966.3123.515.3613.769.846Gucerat
7.Haydarabad3.059.2623.449.8783.632.094Andhra Pradeş
8.Pune1.702.3762.540.0693.043.128Maharashtra
9.Surat1.498.8172.433.7873.022.821Gucerat
10.Kanpur1.879.4202.532.1382.898.859Uttar Pradeş
11.Jaipur1.518.2352.324.3192.817.522Rajasthan
12.Lakhnau1.619.1152.207.3402.541.101Uttar Pradeş
13.Nagpur1.624.7522.051.3202.272.891Maharashtra
14.Indore1.091.6741.597.4411.901.271Madhya Pradeş
15.Patna917.2431.376.9501.660.126Bihar
16.Bhopal1.062.7711.433.8751.643.049Madhya Pradeş
17.Ludhiana1.042.7401.395.0531.584.743Punjab
18.Thane803.3891.261.5171.548.351Maharashtra
19.Agra891.7901.259.9791.475.091Uttar Pradeş
20.Vadodara1.046.0091.306.0351.435.716Gucerat
21.Pimpri-Chinchwad517.0831.006.4171.366.010Maharashtra
22.Nashik656.9251.076.9671.348.872Maharashtra
23.Faridabad617.7171.054.9811.344.436Haryana
24.Kalyan-Dombivali1.014.5571.193.2661.278.933Maharashtra
25.Ghaziabad542.992968.5211.264.968Uttar Pradeş
26.Merath753.7781.074.2291.262.757Uttar Pradeş
27.Rajkot559.407966.6421.237.157Gucerat
28.Varanasi940.7781.100.7481.179.484Uttar Pradeş
29.Amritsar708.835975.6951.123.365Punjab
30.Allahabad792.858990.2981.094.199Uttar Pradeş
31.Visakhapatnam752.037969.6081.087.237Andhra Pradeş
32.Aurangabad573.272872.6671.055.728Maharashtra
33.Jabalpur764.586951.4691.049.768Madhya Pradeş
34.Haora950.4351.008.7041.031.223Westbengalen
35.Solapur604.215873.0371.030.655Maharashtra
36.Srinagar702.478894.940996.400Jammu ve Kashmir
37.Navi Mumbai307.724703.947979.458Maharashtra
38.Ranchi626.262846.454970.602Jharkhand
39.Coimbatore816.321923.085968.524Tamil Nadu
40.Chandigarh569.374808.796942.769Chandigarh
41.Jodhpur666.279846.408940.513Rajasthan
42.Gauhati590.114808.021923.348Assam
43.Madurai940.989922.913905.649Tamil Nadu
44.Maisuru480.692742.261902.986Karnataka
45.Gwalior690.765826.919895.900Madhya Pradeş
46.Vijayawada701.827825.436886.519Andhra Pradeş
47.Hubballi-Dharwad648.298786.018853.730Karnataka
48.Jalandhar509.510701.223807.409Punjab
49.Selam499.024693.236801.137Tamil Nadu
50.Bhubaneshwar411.542647.302794.039Orissa
51.Thiruvananthapuram636.928744.739793.841Kerala
52.Tirucchirappalli660.405746.062782.442Tamil Nadu
53.Kota537.371695.899780.296Rajasthan
54.Aligarh480.520667.732775.694Uttar Pradeş
55.Bareli587.211699.839756.432Uttar Pradeş
56.Muradabad465.210641.240742.090Uttar Pradeş
57.Mira Bhayandar175.605520.301740.038Maharashtra
58.Bhiwandi379.070598.703736.978Maharashtra
59.Raipur438.639605.131699.683Chhattisgarh
60.Gorakhpur505.566624.570686.562Uttar Pradeş
61.Bhilai Nagar396.698553.837643.975Chhattisgarh
62.Jamshedpur460.577570.349627.761Jharkhand
63.Amravati421.576549.370617.885Maharashtra
64.Koçi564.589596.473606.223Kerala
65.Cuttack403.418535.139606.184Orissa
66.Bikaner416.289529.007587.937Rajasthan
67.Bhavnagar402.338510.958566.241Gucerat
68.Warangal454.291528.570564.826Andhra Pradeş
69.Dehradun293.808447.808542.267Uttarakhand
70.Gunturu471.051514.707534.020Andhra Pradeş
71.Ulhasnagar369.077472.943527.749Maharashtra
72.Shiliguri364.167470.275527.223Westbengalen
73.Ajmer402.702485.197525.927Rajasthan
71.Durgapur425.836492.996525.047Westbengalen
74.Kolhapur406.370485.183523.722Maharashtra
76.Asansol437.121486.304508.320Westbengalen
77.Sangli-Miraj314.790436.639505.711Maharashtra
78.Jamnagar341.637447.734503.563Gucerat

Dil

Ana madde: Hindistan’daki diller

Bombay Borsası
Tavuskuşu Hindistan’ın ulusal kuşudur.

Din

Ana madde: Hindistan’da din

2011 nüfus sayımına göre Hindistan’da en çok takipçisi olan din %79,8 oranı ile Hinduizm olmaktadır. Hinduizmi, İslam (%14,23), Hristiyanlık (%2,3), Sihizm (%1,72), Budizm (%0,7), Jainizm (%0,36) ve diğer dinler (%0,9) takip etmektedir.[8] Ülke, dünyanın en büyük Hindu, Sih, Jainist, Zerdüştçü ve Bahai nüfusunu barındırmaktadır. Ayrıca dünyada en çok Müslümanın yaşadığı üçüncü ülke olup bu açıdan sadece çoğunluğu Müslüman olmayan ülkeler içerisinde değerlendirildiğinde birincidir.[9][10]

Kültür

Hint sineması, Hint mutfağı, Hint müziği ve Hint dansı, Hindistan kültürünün önemli temsilcileri arasında yer almaktadır. Hindistan’da giyim, bölgelere göre çeşitlilik göstermektedir.

Sinema

Ana madde: Hint sineması

Hindistan ekinci ve yaşamı Hindistan dışında özellikle Hint Filmleri ile tanınmıştır. Hindistan’ın değişik bölgelerinde ayrı film prodüksiyonları vardır. Bunlardan en önemlisi Mumbai‘deki Bollywood film endüstrisidir. Bollywood adı Hollywood ve Bombay (Mumbai) adlarından oluşturulmuştur.

Mutfak

Ana madde: Hint mutfağı

Genelde bol baharatlı yemekler yapılır. Et olarak yalnızca tavuk ve deniz ürünleri kullanılır, bakliyat, meyve ve baharat ağırlıklı bir mutfaktır. Tatlıdan tavuğa kadar bütün yemekler baharatlıdır. Tatlılar tarçın ağırlıklı, tuzlular köri (zerdeçal) ağırlıklıdır ancak bunların yanı sıra Hint mutfağında yüzlerce çeşit baharat vardır. Hinduizm inancı nedeniyle inek eti asla kullanılmaz. Dindarlık seviyelerine göre bazı Hindular her türlü hayvansal gıdadan uzak durur. Özellikle güneyde hindistan cevizi ve muz ile bunlardan üretilen ürünler yaygın kullanılır. Mercimek ve pirinç de tüm ülkede çok yaygın kullanılır. Tavuk kullanımı kuzeyde daha çoktur. Ülkede uluslararası fast food zincirleri dahi vejetaryen/vegan menüler sunmaktadır.

Ekonomi

Ana madde: Hindistan ekonomisi

Hindistan ekonomisi, nominal olarak dünyanın yedinci büyük ve satınalma gücü paritesi bakımından üçüncü büyük ekonomisidir.[11] Ülkenin ekonomisi 20 yıldır ortalama %7 oranında büyümekte olup yeni sanayileşen ülke olarak sınıflandırılmaktadır. Hindistan ekonomisi 2014 yılının son çeyreğinde Çin‘i geçerek dünyanın en hızlı büyüyen büyük ekonomisi haline geldi.[12]

İngiliz işgali bittikten sonra korumacılık, ithal ikameciliği, Fabian sosyalizmi ve sosyal demokratik ilham politikaları Hindistan’ı bir süre için yönetmişti. Ekonomi daha sonra geniş düzenleme, korumacılık, büyük tekellerin kamu mülkiyeti, yaygın yolsuzluk ve yavaş büyüme ile tanımlanmıştı.[13][14][15] 1991’den bu yana, ekonomik serbestleştirme, ülkeyi pazar odaklı bir ekonomiye doğru yöneltti.[13][14] 2008 yılına gelindiğinde, Hindistan dünyanın en hızlı büyüyen ekonomileri arasında yerini almıştı. 2008-2009 döneminde büyüme %7,0’a gerileyerek yavaşlamış ancak 2009-2010 döneminde daha sonra %7,4’e yükselirken, mali açığın aynı dönemde %5,9’dan %6,5’e yükseldiği görülmüştür. Hindistan’ın cari açığı bir önceki çeyrekte %3,2 iken 2. çeyrekte GSYİH’ya oranı %4,1 seviyesine yükselmişti. 2012-13 yılları için işsizlik oranı, Hindistan Hükûmeti Çalışma Bürosuna göre, UPS yöntemi[16] ile ülke genelinde %4,7 idi ve hesaplamanın %3’ü NSSO yöntemi ile gerçekleştirilmiştir. Hindistan’ın tüketici fiyat enflasyonu 2009-2013 döneminde %8,9 ile %12 arasında değişiyordu.[17]

Salgın

Ana madde: Hindistan’da COVID-19 pandemisi

Ülke COVID-19 salgınında ağır kayıplar vermiştir, 500 bini aşkın kişi ölmüştür.[18][19][20] Delhi‘ye giden CBC muhabiri Christopher Livesay, “Cehenneme geldim” yorumunu yapmıştır.[21][22][23]

Ayrıca bakınız

Kaynakça

  1. ^ Ellis-Petersen, Hannah; correspondent, Hannah Ellis-Petersen South Asia (24 Nisan 2023). “India overtakes China to become world’s most populous country”. The Guardian (İngilizce). ISSN 0261-3077. 21 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
  2. ^ a b c d “World Economic Outlook Database, October 2020”. IMF.org. International Monetary Fund. 15 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2020.
  3. ^ “Income Gini coefficient”. United Nations Development Programme. 10 Haziran 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ocak 2017.
  4. ^ “Human Development Report 2020” (PDF) (İngilizce). United Nations Development Programme. 15 Aralık 2020. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Aralık 2020.
  5. ^ Jain, Sharad K., Pushpendra K. Agarwal, and Vijay P. Singh. “Indus Basin.” Hydrology and Water Resources of India. Springer, Dordrecht, 2007. 473-511.
  6. ^ “World Population Prospects – Population Division – United Nations”. population.un.org. 15 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Temmuz 2023.
  7. ^ includes Batı Hindi, Doğu Hindi, Bihari, Rajasthani ve Pahari.
  8. ^ “C −1 Population by religious community – 2011”. Office of the Registrar General & Census Commissioner. 25 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2015.
  9. ^ “Global Muslim population estimated at 1.57 billion”. The Hindu. 8 Ekim 2009. 1 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.
  10. ^ “India Chapter Summary 2012” (PDF). United States Commission on International Religious Freedom. 7 Nisan 2014 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.
  11. ^ “India”. International Monetary Fund. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ağustos 2016.
  12. ^ “DNA,Indian economy overtaken china growth rate”. 30 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2020.
  13. ^ a b “Economic survey of India 2007: Policy Brief” (PDF). OECD. 25 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 21 Haziran 2009.
  14. ^ a b Edward A. Gargan (15 Ağustos 1992). “India Stumbles in Rush to a Free Market Economy”. The New York Times. 8 Şubat 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ocak 2011.
  15. ^ “India’s Rising Growth Potential” (PDF). Goldman Sachs. 2007. 27 Aralık 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Haziran 2009.
  16. ^ “Report on Employment & Unemployment Survey (2012–13)” (PDF). Bureau of Labour Statistics, Indian Government. Ocak 2014. 24 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014.
  17. ^ Inflation, consumer prices (annual %) 2 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. The World Bank (2014)
  18. ^ “Hindistan felaketi yaşıyor! Ganj Nehri’nde yüzlerce ceset bulundu”. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  19. ^ “Hindistan’ın yerli aşısı Covid-19’a karşı yüzde 93,4 etkili”. 10 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  20. ^ “At India’s Funeral Pyres, Covid Sunders the Rites of Grief”. 8 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  21. ^ “Hindistan ‘cehennem’i yaşıyor: Ölüler otoparklarda yakılıyor”. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  22. ^ “Hindistan’dan korkunç görüntüler: Ölüler otoparklarda yakılıyor”. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
  23. ^ “COVID-19 infections surge as India’s hard-hit capital faces oxygen shortage”. 7 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar

Vikipedi’nin kardeş projelerinden
Hindistan
hakkında daha fazla bilgi edinin
Vikisözlük‘te tanımlar
Commons‘ta dosyalar
Vikisöz‘de alıntılar

Vikigezgin’de India ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

gtdAsya ülkeleri
gtdHint Okyanusu‘na kıyısı olan ülkeler ve bölgeler
gtdUmman Denizi‘ne kıyısı olan ülkeler ve bölgeler
gtdİngiliz Milletler Topluluğu
gtdŞanghay İşbirliği Örgütü
gtdG20
gtdArap Birliği
gtdDoğu Asya Zirvesi (EAS)
gtdTrafik Akışının Sol Olduğu Ülkeler
Otorite kontrolü BIBSYS: 90577766BNC: 000028091BNE: XX451208BNF: cb11934238p (data)CiNii: DA01135694GND: 4026722-2HDS: 003407ISNI: 0000 0001 2331 2734KulturNav: 4fa1552c-dedc-4722-95a7-8ae50e8d7326LCCN: n80125948MusicBrainz: d31a9a15-537f-3669-ad53-25753ddd2772NARA: 10044481NDL: 00564071NKC: ge129384NLA: 35219734NLI: 987007559777805171RERO: 02-A016967921SELIBR: 148745SUDOC: 080728499TDVİA: hindistanTrove: 870459VIAF: 135375457WorldCat (LCCN): n80-125948